Amsterdams machtigste familie in de zeventiende eeuw

Generatieverschillen zijn van alle tijden, peins ik, als ik naar deze portretten van vader en zoon Bicker kijk. Ik heb ze allebei al vaker gezien, realiseer ik me, maar alleen dat van de zoon is blijven hangen. Misschien omdat het zo anders is, dan ik van portretten uit die tijd gewend ben.

Bartholomeus van der Helst, Portret van Andries Bicker, 1642
Bartholomeus van der Helst, Portret van Gerard Andriesz Bicker, 1642

Vader past prima in ‘mijn’ plaatje. Met opgeheven hoofd en serieuze blik laat hij zich als echte staatsman en burgemeester portretteren. Met de gebruikelijke molenkraag, prachtige kanten manchetten en in stemmig zwart. En met, wat ik vermoed, een bijbeltje is, in zijn linkerhand.

Zo vader, zo zoon?

Wat zou hij gevonden hebben van zijn oudste zoon? Zou hij trots op hem zijn geweest? Vast wel. Anders geef je geen opdracht voor zo’n duur portret. Van der Helst schilderde beide portretten bovendien in hetzelfde jaar. Ik vraag me af waar ze hingen. In de woonkamer, net zo naast elkaar als ze hier in het Rijksmuseum hangen?

De generatiekloof is onmiskenbaar. Enorme verschillen in kleding. Gerard draagt een  prachtige platte kraag, afgezet met kant. Het zwart is vervangen door een uitbundige rode mantel, een goud-beige kleed en een lila/blauw… tsja, wat is dat eigenlijk? Ook weer afgewerkt met kant. In zijn handen geen bijbel, maar een paar leren handschoenen. Ook hij kijkt ons aan, maar ik zie iets anders in zijn blik. Zelfbewustzijn? IJdelheid? Of misschien wel een tikje arrogantie?

Niet alleen verschillen in kleding zijn opmerkelijk, ik vermoed dat ook hun levensstijl heel anders was. Vader Andries was koopman en burgemeester in Amsterdam. Zoon Gerard was gewend aan status en rijkdom genoot van zijn luxe leventje. Hij nam de bestuurlijke functies van zijn vader niet over, lees ik op het tekstbordje.

Hij doet me een beetje denken aan de negentiende-eeuwse dandy. Aan de kakkers van mijn generatie. Waren wij echt zoveel anders?

De portretten van de Bickers kun je tot in detail bekijken op de site van het Rijksmuseum.

Wil je meer weten over portretkunst? Kijk op mijn blog Portretten – in alle soorten en maten