En wat lees je dan, of wat zou je willen lezen? Ik schrijf ze regelmatig. De vraag wat jij zou willen lezen kwam weer bij me op toen ik met een vriendin de tentoonstelling I’m your mirror van Joana Vasconcelos bezocht in de Kunsthal in Rotterdam.
Deze Portugese kunstenares maakt bijzondere kunstwerken van alledaagse materialen. Het is een feest om te zien, prachtig. We kunnen er ook wel om lachen. We bewonderen een kroonluchter van meer dan zes meter hoog, gemaakt van – heel veel – nog maagdelijk witte tampons. Alle blauwe touwtjes bungelen zachtjes naar beneden. Maar waarom zou ze dat toch doen? Een kroonluchter verlicht, flonkert feestelijk boven een mooi gedekte tafel. Onze associaties met tampons zijn nou niet bepaald feestelijk … de minst verlichte dagen per maand zijn het eigenlijk. Zou Vasconcelos ons er dan op willen wijzen hoeveel tampons we tijdens onze menstruatieperiodes verbruiken? Ik lees op internet dat vrouwen die hun leven lang tampons gebruiken in totaal zo’n 136 kg(!) afval produceren. We associëren er vrolijk op los en kunnen het uiteindelijk toch niet laten om het tekstbordje te bekijken.
En dan zien we de titel van het werk: The Bride. Het werk gaat over de moederrol die vrouwen te wachten staat binnen het huwelijk. De witte kleur van de bruid is een toespeling op de zuiverheid en onschuld, hoewel het gebruikte materiaal ook verwijst naar de vergankelijkheid daarvan, lezen we. Huh? Dat hadden wij er niet uitgehaald. Hadden wij het dus ‘fout’? Of is het tekstbordje te dwingend? Wat vind jij? Wat is voor jou belangrijker: wat de kunstenaar bedoelt of wat wij – de kijkers – erin zien. Mag of moet het tekstbordje alleen verklaren of juist ruimte laten en jouw fantasie prikkelen?
Joana Vasconcelos, The Bride (2001-2005). Hier in het Guggenheim Museum Bilbao.